حمیدرضا مطهری؛ سعید نجفی نژاد
چکیده
ظهور صفویان و بهدنبال آن رسمیسازی مذهب تشیّع در ایران، تحولات فرهنگی زیادی پدید آورد که آثار آن تا به امروز نیز باقی است. پادشاهان صفوی در این راه از ابزارهای متعددی استفاده کردند که توسعه اماکن ...
بیشتر
ظهور صفویان و بهدنبال آن رسمیسازی مذهب تشیّع در ایران، تحولات فرهنگی زیادی پدید آورد که آثار آن تا به امروز نیز باقی است. پادشاهان صفوی در این راه از ابزارهای متعددی استفاده کردند که توسعه اماکن مذهبی شیعی، یکی از آنها بود. بیگمان مهمترین مکان مذهبی در ایران، حرم مطهر امام رضا (علیهالسلام) بود. بارگاه علیبنموسیالرضا (علیهماالسلام) با توجه به اینکه در درون مرزهای قلمروِ صفوی بوده و صفویان نیز خود را از طریق امام موسی کاظم (علیهالسلام) منسوب به آن حضرت میدانستند، نسبت به قبور سایر ائمه (علیهمالسلام) از موقعیت خاصی برخوردار بوده است. از اینرو، پادشاهان صفوی توجه ویژهای به این آستانه مقدس داشته و از ظرفیتهای آن مکان برای ترویج تشیع بهرهبرداری کردند. این پژوهش سعی دارد ضمن تبیین جایگاه حرم مطهر رضوی در درون سیاست مذهبی صفویان برای ترویج تشیّع، بهصورت موردی نگاهی به کارکردهای این مکان در امر توسعة تشیّع داشته باشد. در این نوشتار برای رسیدن به درک مناسبی از این موضوع، جایگاه این مکان در تاریخنگاری عصر صفوی بررسی خواهد شد.. گزارشهای تاریخی حکایت از توجه زیاد پادشاهان صفوی به این بارگاه مطهر دارد و زیارت، توسل، عبادت و اعتکاف و دفن در حرم و... از مواردی هستند که مورد توجه مورخان قرار گرفتهاند.